Bayram gelmi? neyime!
Tarih: 12.10.2007 Saat: 13:35 Gönderen: Editor
|
|
HevalĂ Eziz â  dĂ tu Ăare tune, mirin ? Ă?yin li ber me ye â â Eger em teslĂm bin jĂ, qedera me mirin e â â Em jĂ li ser riya kerwanĂ ?ehĂda ne â â Em hev?du hembĂz bikin, â â HeqĂ xwe ji hev re helal bikin”â â â â â â â â â â â â â â â Mehmed Uzunâ / Destana EgĂdeki
â â â E?er kin tutmak m¸mk¸n olsayd?, e?er intikam almak elverseydi, e?er Ăat??man?n oluru olayd?, hiĂ teredd¸t etmeden; hatta Ël¸m¸ kadiri mutlak gËrenlerin k?zg?nl???n? ¸zerimde hissederek “Azrail Mele?ine” tav?r koyard?m. “Ba?ka i?in yok muydu ulan, Mehmed Uzun’un can?n? tez elden al?p gitmekten Ëte” diyerek.â â â S?k, hem de Ăok s?k gËr¸?melerimizin sona yak?n olanlar?ndan birinde “K¸rt Halk? Ăok ?ans?z ?eyhmus” demi? ve eklemi?ti: “GËr¸yorsun i?te, Y?lmaz (G¸ney) en verimli Ăa??nda, en g¸zel filmlerini yapaca?? an?nda aram?zdan ayr?l?p gitti. Ahmet (Kaya) gËz gËre gËre o yi?it ve deli dolu onurlu evlad?m?z infaz edildi. âş?te ben. Tam zoru ba?ard???m ve en Ënemli romanlar?m? s?rayla kafamda projelendirdi?im ve yazaca??m anda Allah Kahretsin bu zalim, gaddar, hain hastal???n en korkuncuna yakaland?m. Yaz?k bu halka, gerĂekten K¸rt Halk? Ăok ?anss?z” demi?ti.â â â 2006 y?l?n?n Nisan?ndan Temmuz ba??na kadar s?k s?k Mehmed âşsveĂ’te ben Diyarbekir’de idik, telefonla konu?uyorduk. En son 2006 Temmuz ba??nda kendisi arad?. “Tamam, buraya kadar diyorlar. Tedaviyi de âşsveĂli doktorlar kesti. Beni resmen Ëlmeye terk ettiler. Ama ben Ël¸m mele?ine teslim olmayaca??m. Diyarbekir’e gelmeye karar verdim” deyivermi?ti. Tamam, bizim de iste?imiz bu yËnde, ama senin sa?l?k durumun elverir mi diye cesaret edip teklif edemedik. Madem sen tamam diyorsun, ba? gËz ¸st¸ne her ?eyi ne gerekiyorsa haz?rlar?z, Diyarbekir seni kucaklamaya haz?r, deyivermi?tim.â â â 13 Temmuz 2006 g¸n¸ ak?am? Diyarbekir’e geldi. Kendi iste?i ¸zerine Ăok az insana haber vermemize kar??n ikibinin ¸zerinde insan birikmi?ti Diyarbak?r Havaalan?na. âşner inmez ambulansta iken “Ben buraya Ëlmeye de?il, ya?amaya geldim” demi?ti. Asl?nda er veya geĂ beklenen sonu biliyordu. Ama hastane odas?nda Da?kap? meydan?na ve binler y?ll?k surlar?n Roma dËneminden kalma Da?kap? burcuna herg¸n, her saat, her an bakarken s¸rekli Ăok sevdi?i bir sËz¸ y¸ksek sesle dillendiriyordu, dillendirdi?i iĂin de tam kar??s?ndaki duvara yazd?r?p ast?rm??t?: “Berxwedan JĂyane”.â â â ál¸nceye kadar direngenli?ini, kararl?l???n? ve ya?ama olan ba?l?l?k azmini hiĂ ama hiĂ yitirmedi. Israrla her gËr¸?t¸?¸ dostuna, yak?n?na arkada??na “Direnece?iz, ba?ka yolu yok!” diyordu. Ama bir taraftan da yava? yava? herkesi ac? sona haz?rl?yor gibiydi. “D¸nyaya kaz?k Ăakacak halimiz yok ya! Bu kadar? da yeter” diyordu. “Bir halk, inand??? inans?na ancak bu kadar sahip Ă?kar. Bunlar? gËz¸mle gËrd¸m ya bu bana yeter” diyordu.â â â 1977 y?l?nda bir kaĂak, hem de s¸rg¸n olarak Suriye topraklar?na may?nl? alanlardan kendi tabiriyle “Ël¸m mele?inin solu?unu ensesinde hissederek” geĂti?i y?llardan bu yana, tam otuz y?l sonra do?rusu Diyarbekir yine kendi ve s?kĂa kulland??? tabirle ?ifa olmu?tu kendisine. ¸nk¸ s?kĂa ve her Ën¸ne gelene “Diyarbekir Yukar? Mezopotamyan?n ?ifa kayna??d?r. Bana da, gËrd¸?¸n¸z gibi ?ifa oldu” diyordu.â â â William Faulkner’i yeniden okumaya ba?lam??t?. Bana da ?srarla yeniden okuttu. Faulkner’in DË?e?imde ál¸rken ve Tap?nak kitaplar?n?. “Ne kadar muhte?em bir edebiyat, gËr¸yor musun ?eyhmus, i?te edebiyat budur” diyordu. “Thomas Mann’?n ‘Yusuf ve Karde?leri! de mutlaka okunmal?.” Diye ekliyordu. Deh?et bir haf?za birikimi vard?. âşsimler, kitap adlar?, y?llar Ëncesinde kalm?? k¸Ă¸k ayr?nt?lar, konu?tu?umuz an yeniden ya?an?yormu? gibi varl?k buluyordu Mehmed’in dilinde, gËzlerinde.â â â Zerruk Vak?fahmeto?lu eski mahpusluk arkada?? gelmi?ti. 12 Mart 1971’li y?llardan ta liseli g¸nlerinden kalma, Diyarbak?r Askeri cezaevi an?lar?n? konu?mu?tuk. Tam 2,5 saat kahkahadan karn?m?z a??r?ncaya kadar konu?tuk. Mehmed Emin Bozarslan’dan, âşhsan Aksoy’a, ??ko diye k?saca imledi?i garip bir halktan mahk?ma var?ncaya kadar anlatt? durdu o g¸nlerin an?lar?n?. â Hem de Ël¸m¸nden bir ay kadar Ënce yaz sonunda. â â â Ve Ël¸m¸nden birkaĂ g¸n Ënce nefes nefese kal?rcas?na ama g¸l¸msemeyi de hiĂ ihmal etmeden doktorlar? da yan?nda “O gece ben, sen ve Zerruk ne kadar g¸zel sohbet etmi?tik de?il mi!” demi?ti. Ben de kendisine hitaben, pi?man oldum o an? kamerayla belgelemedi?ime, ama sËz ver Mehmed biraz rahatlay?nca bunlar?n hepsini yeniden yazmak ¸zere bana anlatacaks?n, demi?tim. “Tamam” demi?ti. Zaten reddetmeyi bilmez di ki! â â â Bir nehir sËyle?i yapal?m demi?tim Mehmed! Biliyorsun senin gibi d¸nyaya malolan edebiyatĂ?lar art?k an? yazm?yor. Daha Ăok nehir-rËportaj kabilinden “i?lere” evet diyor, demi?tim. “SËz” demi?ti. “Sen zaten ‘Sakl? ?ehrin tarihinin tan?klar’n? yaparak en sonuncu kitab?n Amidal?lar’la da bunu kan?tlad?n. SËz yapaca??z” demi?ti. Ama olmad?.â â â Yaz ortalar?ndan beri bir mesaj yazmas? gerekiyordu. Bu y?l Avrupa’da 15.’si d¸zenlenecek olan H¸seyin ÂŤelebi ?iir ve áyk¸ Etkinli?ine Mehmed Uzun’la Ya?ar Kemal onur konu?u olarak davet edilmi?lerdi. “Sa?l???m elverirse kat?l?r?m” demi?ti. Ama son aylarda art?k kat?lamayaca?? netle?mi? gibiydi. Mehmed hiĂ de?ilse bir mesaj yollaman laz?m, davetlisin beklerler, demi?tim.â â â ál¸m¸nden be? g¸n Ënce 6.Ekim *****artesi g¸n¸ Diyarbekir’de “Ebruli Sohbetler” ba?l???yla “K¸lt¸rel ÂŤe?itlilik âšzerine ÂŤe?itlemeler” program?nda kendisi de Ăok Ënceden verilmi? sËz¸ gere?i kat?l?mc? olacakt?. SËyle?iden iki saat Ënce yan?na gittim. Doktorlar?ndan Diyarbak?r Tabip Odas? Ba?kan? Doktor Adem Avc?k?ran da yan?ndayd?. Nefesi epeyce daralm??t?. Ama evin verandas?n?n bahĂeye bakan bËl¸m¸nde dimdik oturuyordu. Masada Diyarbekir Karpuzu vard?, e?i Zozan yeni dilimlemi?ti. Doktor Adem bir s¸re sonra torunu iler beraber izin isteyip gitti. Ba? ba?a kald?k. Israrla karpuz yememi istedi, kendisi de bir dilim ald?. Sonra Diyarbekir Karpuzu k?? ortas?na da kal?r m?’n?n muhabbetini yapt?k. Diyarbekir’in k¸lahl?, dilimli k?? kavunlar?ndan da sËz ettik.â â â Sonra da sËz Ebruli Sohbetlere geldi, “Kat?lamayaca??m ?eyhmus, istersen ben bir ?eyler sËyleyeyim sen yaz, â kat?l?mc?larla payla??rs?n” dedi. Mutab?k kald?k. A?a??daki metin Ă?kt?:â â â “Sevgili Dostlar,Bug¸n aran?zda olmay? planlam??t?m. Ve aran?zda olmak, ifade edeyim ki; son 1,5 y?l iĂinde yapm?? olaca??m en g¸zel i?lerden birisi olacakt?, Ëyle ummu?tum. Fakat ne yaz?k ki; hastal???m buna izin vermedi. Ve beni mutlu bir g¸nden daha al?koydu…â â â â â Muazzam g¸zel Ebru kitap alb¸m¸ne bakt?m. Yaz?lar?n bir bËl¸m¸n¸ okudum. ÂŤok g¸zel foto?raflar? gËzden geĂirdim. Kalan M¸zi?in Ebru kitab? iĂin yapt??? m¸zik cd’sini de defalarca dinledim.â â â Sizleri candan kutluyorum. Ve y¸re?im sizinle. ¸nk¸ y¸re?im, Ăokk¸lt¸rl¸l¸k iĂin at?yor. ÂŤokk¸lt¸rl¸l¸k insanl???n atardamar?d?r. Ve t¸m uygarl?klar?n bile?kesidir. T¸rkiye ve Mezopotamya da, tam da bËyle bir mekând?r. Ultra nasyonalistler, militaristler, otoriter-totaliter gerizekâl?lar Ăokk¸lt¸rl¸l¸?¸ tehlike olarak gËrmekte ?srar ediyorlar. Oysa Ăokk¸lt¸rl¸l¸k Ăocuklar?m?za ve gelecek ku?aklara b?rakabilece?imiz en Ënemli mirast?r.â â â Sizleri y¸rekten ve tekrar, tekrar kutluyor, ba?ar?lar diliyorum.” Diye yazd?rd?. Sonra kendisine yazd?klar?m? okudum. Ard?ndan da haz?r mesaj i?ine giri?mi?ken H¸seyin ÂŤelebi ?iir ve Ëyk¸ program?n?n mesaj?n? da halledelim mi, diye sorunca; “He valla, el atm??ken o da olsun” diyerek a?a??daki K¸rtĂe mesaj? da oras? iĂin yazd?rd?:â â â “XwĂ?k ? birayĂn hĂja,DostĂn dilsoz,â â â â Ji bo festĂwala ku h?n li dardixin, ez we ji dil ? can pĂroz dikim. FestĂwalĂn ?iĂr, roman, edebiyat, huner ? muzĂk Ă reh ? rĂĂĂn ziman ? milletan e. Ji salĂn dirĂj ? vir ve h?n festĂwala xwe didomĂnin. Ev bextiyarĂ ? serketinek mezin e. Ji bo me ? milletĂ me. â H?n divĂ di ?ixulĂ xwe de her berdewam bin.â â â Ez her tim pi?tgir ? dilsozĂ xebata we me. H?n her bijĂn. H?n bextiyar ? serketĂ bin.”Sonra mutlu ve gËrevini yapm?? sorumlu bir ayd?n tavr?yla tebess¸m ederek “âşyi oldu mu” diye sordu. Gayet iyi oldu Mehmed senden ricam hep g¸l¸mse dedim, ønk¸ g¸l¸mser olmak bir insana ancak bu kadar Ăok yak???r, diye de ekledim.â â â â Sonra evden, bahĂesinden ayr?ld?m. Ayr?l?rken e?i Zozan 4 tane k?rm?z? g¸l kopar?p bana verdi. Konu?mac?lara gËt¸rd¸m. Salonda konu?mac?lar?n oturdu?u masada yar?ya kadar su dolu bir barda?a g¸lleri koyduk, Ën¸ne de Mehmed Uzun diye yazd?k. Sonra da mesaj?n? moderatËr Ay?e G¸l Alt?nay okudu. Salondaki dinleyiciler de Mehmed’e sa?l?k dileklerini yans?tan mesajlar?ndan olu?an kartlar?n? yazd?lar.â â â Uzun’la son gËr¸?mem Osman Ak?nhay’?n yollad??? Mesele Dergilerinin b¸t¸n say?lar? ile N?bihar yay?nlar?n?n son kitaplar?n? kendisine vermek ¸zere gidi?im ¸zerine olmu?tu. Lal Lale?’le dinlendi?i odas?na Ă?kt?k. Epeyce sohbet ettik. M¸zik setinde XaĂaturyan’?n cd’si vard?, onu dinledik. “Kader Kuyusunu yazarken, hep XaĂaturyan dinledim” dedi. Sonra da “Selim Temo’nun Agora’da Ă?kan ‘K¸rt ?iir Antolojisi’ Ăok m¸kemmel bir i? olmu?. Ayr?ca Lis Yay?nlar?n?n ‘Mor M¸h¸rler’ ad?n? verdi?i be? T¸rk kad?n yazardan (Oya Baydar, Leyla Erbil, Sema Kaygusuz, Jaklin ÂŤelik ve M¸ge âşplikĂi) seĂme Ëyk¸ler ba?l???yla yapt??? iki dilli (K¸rtĂe-T¸rkĂe) be? kitap da Ăok iyi olmu?. âş?te beni saran i?ler bu t¸rden i?ler, e?er sa?l???ma kavu?ursam bunlar iĂin birer yaz? yazmal?y?m” dedi. Sonra ayr?ld?k. âşki g¸n sonra da gitti Mehmed.â â â âştiraf edeyim ki; otuz y?l aradan sonra Mehmed Uzun’la gecikmi? ama otuz y?l?n Ëc¸n¸ alan fakat iĂten iĂe de beklenen ac? sonu bilmemize, hissetmemize ra?men hep Ëteleyerek her gËr¸?memizin tad?n? Ă?kararak, m¸mk¸n mertebe uzatarak ya?ad?k.â â â Yaz?k oldu Mehmed’e… Tam da Ăok Ënemsedi?i Nobel Edebiyat ád¸llerinin bu y?lki sonuĂlar?n?n âşsveĂ’te Stockholm’de Doris Lessing’e verilerek aĂ?kland??? g¸n ve saatte vefat etti. Topra??, onun ad? ve yapt?klar?, bir de an?lar? ile ya?as?n. Umuyor ve diliyorum ki; K¸rt genĂleri Mehmed’in yerini daha m¸kemmel edebiyat Ërnekleri ile doldurur da Mehmed de kadim nehir Dicle’ye, 1500 y?ll?k On GËzl¸ KËpr¸ye, K?rklar Da??na, Ben u Sen Vadisine ve Hevsel BahĂelerine bakan yeni mekân?nda rahat uyur…â ?eyhmus DâşKENâ -â Mehmed UZUN*â 11.Ekim.2007 Diyarbekir Vefat etti?i g¸n¸n gecesi saat 24.00â â â *Bu yaz? ikiz imzal? bir yaz?d?r. âşkinci imza asl?nda gËr¸ld¸?¸ ¸zre Mehmed Uzun’a aittir. ¸nk¸ onun sËzleri ve ya?ad?klar? bu yaz?ya ruh katm??t?r.â
|
