Search
Topics
  Home  
Who's Online
u an sitede, 36 ziyareti ve 0 ye bulunuyor.

Henz ye deilseniz, Buraya tklayarak cretsiz kayt olabilirsiniz.

Languages
Site Lisann Sein


SufÓzm ? ÓslamÓzma tirk li navbenda asya
Tarih: 15.04.2007 Saat: 17:02 Gnderen: Editor

PHP-Nuke Maruf YILMAZ: magisterandê pedagojî@ Fil.kand 1. Organîzasîyonên Tirk li Navbenda Asyayê        Dewleta Osmanî di sala 1300î de li Anadolîyê hat damezrandin û di sala 1920î de hate rûxandin. Ev dewlet ji alîyê nîjadên cuda ve pêk hatibû û ev pêkhatin ji nîvê hêkê bû û ev dewleta ku ji nîv hêkê çêbûye. Bi gotineke dî tirk li Tirkiyeyê mînorîtet in. Bi dîtina min, Yekitîya Ewropa, Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê(DYA) û Neteweyên Yekbûyî(NY) li ser pa?eroja Tirkiyê li hev kirine. Çimkî menfîeta wan hersê hêzan di çareserkirina pirsa Kurd û Kurdistanê de heye.

Fethullah Gûlen :ji bajarê bakurê Erzurumê ye. Wî li bajarê Edirneyê dest bi karîyala xwe kir û bû serokê îslamîstên tirk. Ew di sala 1938ê de ji dayîka xwe bû û kete bin hîkarîya derûdora xwe. Gûlenê Ezrurumî di sala 1960î de wekî çalakkerê îslamîst nav û deng dabû û li derûdora Îzmîrê, havîngehên hîndekarîya ola îslamî vekiribû û têde dersên olî dida xwendekarên Unîversîte û lîsê.  Pi?tî derbeya le?kerî ya sala 1971ê çêbû, hingê ew hat girtin û kete zîndanê. Ew heft meh ji bo çalakîyên xwe yên olî kete zindanê û têde ma.        Gûlen ji alîyê hêza dewletê ve hat tehdîtkirin. Dewletê gef lê kirin, çavên wî tirsandin, zirt û fortên xwe lê kirin, kirin ku ew bibe peyayê dewletê û ew îro roleka xerab dileyîze. Dibistanên wî tenê ji alîyê  rektorên tirk ve nahê îdarekirin, mamoste, kesên serkar, xwarinpêj û nobetdarên dibistanên wî jî mirovên dewletê ne. Divê xwendevanên dibistanên wî, zimanê tirkî, kazakî, turkmenî û uzbekî bizanibin da ku serkarê dibistanê bikaribe qeyda wî/wî çêbike û derbasî kutûtê(sicîl) bike…Di dibistanên Gulenî de navê kurd û zimanê kurdî wî qedexe ye. Bi tenê dersên zimanê tirkî, matematîk, xwezayî û teknîkên kompîyûterên cuda cîh digirin. Elisabeth Ozdalga(2002) îdîa dike, dibêje akademîkerên tirk ên wekî profesor Aydin Yalçin û heta General Kenan Evren jî, senteza îslamîzma Tirkî in. Ew li gorî daxwaza nijadperestên tirk dilivin û daxwaza wan bi cîh tînin. General Kenan Evren serokê hêza dewletê ya di sala 1980î de bû û ew hat ser hikum da ku tevgêra kurd tune bike, lê ji destên wî nehat. Evren serokê senteza îslamîzma Tirkî bû. Di dema wî de dersên olî yên li dibistanên tirkî dest pê kirin û vebûn. Tradîsyona îslamîzma tirk ji yên dewletên dî nermtir û bi toleranstir e. Lê ev nermbûn û toleransbûn ji bo kurdan derbas nabe.      Aqilmendên tirk Weqf û komeleyên xwe li Navbenda Asyayê ava kirine. Di bin perdeya komeleyan de çi tê planan(proje) me?andin, em dizanin. Komela Dost Elî ya hevwelatîyan(Dost Elî Yardimla?ma Dernegi, Hemlandsvännernas biståndssförening), bi alîkarîya azerîyan ava bûye. Ev komele di sala 1946ê de ji alîyê nîjadperestan ve hate damezradin û pêywendîyê xwe digel Tirkîyê hebû û ji bo nasmeya çerkezan dixebitî. Di sala 1946ê de Komela bakurê Qefqasyayê ya kulturî li Ankarayê (Kuzey Kafkasya kûltûr Dernegi bi”Nordkaukaiens kulturfêrening”ava bû. Sala 1993an, Komela Qefqasîyê, ew bi navê ”Kaf-Der”jî tê nasîn. Ev komele ”paraplîorganîsyona çerkezan e û” ji bo wan dixebite. Navbenda ”Kaf-Der-ê” li Ankarayê ye û 34 komeleyên wê hene. Ji bilî Kaf-Der-ê, di sala 1995ê de 2 Weqfên dî ava bûn, Weqfa Qefqasyê û Komeleya yekbûna Qefqasyayê(Birle?ikKafkasya Dernegi(Förenade kaukasiska föreningen) ava bûn. Ev herdu komele li ser bawermendîya îslamê ava bûne û dixwazin konfederasyona tirk - îslamî li bakurê Qefqasyayê damezrînin.  Tabela  jêrîn dibistanên Fethulla Gûlenî li gelekî welatan nî?an dide:                            Hejmara dibistanan 1996 / 97 Kazakistan                                 29            Azerbêycan                                12Uzbekistan                                 18Turkmenistan                             13Kirxiztan                                     12Tadcîkistan                                  5Rûsya                                         28Mongolistan                                 4Bulgaristan                                  4Rumanya                                     4Australya                                     5Georgiye                                     3Moldaviya                                   2Arnavut                                       2Bosniya                                      2Iraq                                            2Ba?urê Kurdistanê                      2Makedonîya                               1Îndonezîya                                 1 Komkirin:                               151       Fethulla Gûlen çav berdaye ba?urê Kurdistanê jî, herêma Kerkûkê û li wê derê  dibistanên tirkî vedike. Ji bilî vê yekê jî, plana tunekirina pirsa kurd cîh digire û pirsa alîkarîya çerkez, tatar û ozbekên Qefqasyayê. Tirkiye û aqilmendên wê li çar bajarên xwe; li Îstambul, Bursa, Ankara û Adapazarê,  ?îrketên  xwe ava kirîne, ew ?îrket ev in: 1. ?îrketa ?elalê ya perwerdeyê” ?elale egitim ?irketî” li Kazakistanê”2. ?îreta paytext a perwerdeyê” Ba?kent” egitim ?irketî li Tirkmenîstanê.3. ?irketa perwerde ya silmê  li Uzbekistanê.4. ?irketa Sebatê ya perwerdeyê” Sebat egitim ?irketî” li Kirxistanê.          Dîsan bi kontrola rêxistina Gûlenî çend Weqf ango komele ava bûn, nimûne: Kazakistan û Tirkiye Weqfa hîndekarîyê”KATEV”,  Komela mirovên kar ên Uzbekistan û Tirkiyê(UTID), Mirovên komela  kar ên Kirgizistan-Tirkiyê(KITIAD). Li Kazakistanê rêxitinek bi navê ”KATIAD ku di bin kontrola Gûlenî de ye, heye. (Dragomanen, årsskrift utgiven av Svensa Forskningsinstitutet i Istanbul och Föreningen Svenska Istanbuinstitutets vänner(2002).                         1.2 Koletî û bazirganî di dema osmanîyan de wekî xirabîyekê tê dîtin       Tradîsyona karê erzan li bakurê Qefqasyayê di dema Osmanîyan hebû û di wê demê de çerkez wekî koleyan kar dikirîn. Di wê demê de xortên çerkez ji bo le?kerî û perwerdegarîyê ji alîyê osmanîyan ve dihatin kirîn û firotin. Heta keçên çerkezan wekî heywanan dihatin firotin. Osmanî bi keçan dileyîstin, wan harem dikirin û pa?ê berdidan meydanê,  firotin. Le?kerên qebrax hebûn(Michael Fredholm, (2002), Amjad Jaimoukha (2001) r.23). Gelekî Çerkezên mihacir mecbûr man ku zarokên xwe bifiro?in da ku bikaribin heqê rêya ya serdana dewleta osmanî bidin. Yên ku perê wan tune bûn, zarokên xwe di ?ûna pereyan de didan osmanîyan. 150 000 çerkezên qefqayayî bûn koleyên dewleta Osmanî û domdarê dewleta osmanî yanî dewleta tirk hê ji wê xirabîyê rizgar nebûne û ev xirabî kirine nav kurdan jî.  Llitaratur û çankanî      Fredholm, Michael (2002),”Nordkaukasiernas väg till dåtidens ’europeiska union’ Turkiet”, Avdelningen för Centralasienstudier, Stockholm. Schlyter, Birgit N(2005)., ”Språk och politik i Centralasien”,  (årsbok från Sv. Sällskapet för Antropologi och Geografi), ss. 77–94.  Özdalga, Elisabeth, (2002) ”Turkisk islam i Centralasien”, i Dragomanen, s. 90–111.

Big Story of Today
Bu gn iin henz nemli bir haber yok.

Old Articles
09.12.07
· Parlementoya KurdistanÍ LÓjneya madeya 140 a Parlementoya IraqÍ bangÓ runi?tina
08.12.07
· MedÓa KurdÓ nikare bÍ rawestandin!
· Serok BarzanÓ:N?ÁeyÍn ku di hin kanalan de hatib?n belavkirin ne rast in
07.12.07
· BA?KAN BARZAN› YURDA D÷ND‹...
· SerokÍ HerÍma KurdistanÍ vegeriya KurdistanÍ
· AKP yÓ yÍn ji KurdistanÍ ji cemeta G¸len in
05.12.07
· N «ŒRVAN BARZANŒ: ME BER  QONAX N DIJWAR DŒTINE, JI BER EV  YEK  EM GE?BŒN IN
· SORUMLULUKTA «÷Z‹M
· TEVKURD DADGEH DIBE !
04.12.07
· KOMKAR-Almanya Genel Yˆnetim Kurulu Topland?
· JI BINEMALA MŒR BEDIRXAN KAMIL M‹?TAK LI BERXWE DID !
· T‹RK›YEDE SAVA? HAL› YA?ANIYOR
03.12.07
· Civata SiyasÓ a Ewlehiya Ni?tÓmanÓ li hev civiya
02.12.07
· Arte?a TirkiyÍ dÍ rÍvebiriya operasyonÍ bike
· TerorÓstÍn turkÓ-ÓslamÓ dibin bela serÍ ewropiya
01.12.07
· Kemalizma “kurdÓlÓhÓcazkar” tehl?ka herÓ mezin e!
· CivÓna TEVKURDÍ ya Damezrandina YekÓneya HerÍmÓ ya HerÍma MÍrdÓn Li QoserÍ PÍkha
30.11.07
· K¸rdistan - S›STAN›: ëíK‹RT VE ?››LER›N HAKLARINI ALMASINDAN YANAYIMíí
· TAYFUR: ‘’140.MADDE A«IK VE A?›KARDIR, BUNUN ›«›N YORUMA GEREK YOKTU
29.11.07
· HevpeyvÓna KurdistanÓ NwÍ a li gel NÍÁÓrvan BarzanÓ
· ABD DI?›?LER› BAKANI YARDIMCISI NEGROPONTE’DEN K‹RD›STAN’A : ‘
· JOHN NEGROPONTE: KURDISTAN HER MEK DEMOKRATŒK E € DOSTA AMERŒKA YE!
· FESTŒVALA R ZGIRTINA NETEWEYŒ BO BINEMALA CEMŒL PA?A Y  DIYARBEKIRŒ LI HEWL RA P
· KOKTEYLA PŒROZKIRINA 20-SALIYA SARA'yÍ
28.11.07
· Konsolosxaneya R?syayÍ li HewlÍrÍ veb?
· K‹RTLER›N Y‹Z ELL› YILDIR S‹REN ÷ZG‹RL‹K KAVGASI
· PÍ?nÓyaza PÍ?bezÓyekÍ
· RÍz ? Hurmet ji bo ›smail Be?ikÁi
27.11.07
· Be?ÓkÁÓ: “Rew?enbÓrÍn Kurd dalkawux (kaselÓs) in..”
· PÓvaneka welatparÍzÓ, kurdayetÓ demokratb?nÓ ? mirovantÓyÍ

Eski Haberler


 
Copyright pdk-bakur